مالیات علاوه بر آنکه یک نوع هزینهی اجتماعی یا به عبارتی بهای تمدن است که شهروندان به منظور اداره‌ی امور جامعه، رشد و توسعه کشور می‌پردازند، ابزار اصلی دولت‌ها در جهت‌گیری نظام اقتصادی به شمار می‌رود. مالیات های مستقیم جزو مالیات بر ثروت-درآمد تلقی می‌شوند که شهروندان با توجه به میزان ثروت-درآمد خود آن را محاسبه و پرداخت می‌نمایند.
هرچند در دنیا نظام مالیات بر ارزش افزوده (مالیات بر مصرف یا مالیات غیرمستقیم) در حال گسترش سریع است اما مشکلات و معایب مالیات های غیرمستقیم از جمله تنازلی بودن (پرداخت یکسان توسط فقیر و غنی ) و غیرمعین بودن باعث ایجاد مشکلاتی برای دولت‌ها می‌شود که می‌توان با استفاده از مالیات های مستقیم آنها را پوشش داد.
پرداخت مالیات بر ثروت و درآمد برای ایجاد نظامی منصفانه در توزیع درآمدهای کشور همواره مدنظر دولتمردان و اقتصاد دانان بوده است. در این نوع مالیات‌ها، اشخاص متناسب با درآمد و ثروت خود مالیات می پردازند، لذا باعث می شود افراد غنی مالیات بیشتر و افراد فقیر مالیات کمتری بپردازند، و این پرداخت در برخی از کشورها با افزایش درآمد-ثروت به صورت تصاعدی افزایش می‌یابد (مثلا شخصی با درآمد یک میلیون ریال اگر یکصد هزار ریال یا ۱۰% مالیات می‌پردازد، همان شخص با پنج میلیون ریال درآمد بایستی بیشتر از ۱۰% مالیات بپردازد) لذا در بلند مدت باعث نزدیک شدن خط درآمدی افراد جامعه و پرشدن شکاف طبقاتی می‌گردد.
پرداخت مالیات در صورتی که مطابق با قانون و با اجرای صحیح و یکنواخت قانون برای تمامی افراد جامعه صورت پذیرد، باعث ایجاد توانایی در اقتصاد کشور برای بازسازی خود و حفظ زیرساخت‌های اساسی و راهبردی می‌شود.
انواع مالیات های مستقیم عبارتند از :
الف )مالیات بر درآمد
۱- مالیات بر درآمد املاک
۲- مالیات بر درآمد حقوق
۳ – مالیات بر درآمد مشاغل
۴- مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی
۵- مالیات بر درآمد اتفاقی
ب) مالیات بر ثروت
۱- مالیات بر ارث
۲- مالیات بر تمبر
در ایران نیز مجموعه قوانین مالیات های مستقیم که آخرین اصلاحات آن در سال ۱۳۸۰ صورت گرفت اجرا می‌شود (لازم به ذکر است هم اکنون این قانون در حال بازنگری اساسی است و حتی موادی از آن من‌جمله مالیات حقوق ، ابلاغ و اجرا شده است).
این قانون مشتمل بر پنج باب (بخش) شامل باب اول: اشخاص مشمول مالیات، باب دوم : مالیات بر دارایی، باب سوم : مالیات بر درآمد، باب چهارم : در مقررات مختلفه، باب پنجم : سازمان تشخیص و مراجع مالیاتی و نیز شامل ۲۷۳ ماده است. در این قانون انواع درآمدهای اشخاص حقیقی و حقوقی، نحوه ی محاسبه مالیات ایشان، نحوه ی وصول مالیات و برخورد با تخطی گران از قانون و نیز انواع معافیت‌های مالیاتی ذکر شده است.
یادگیری قوانین مالیاتی نه تنها برای تمامی حسابداران و حقوق دانان الزامی است بلکه برای تک تک افراد جامعه لازم و ضروری است و تمامی افراد جامعه در طول زندگی خود با این مجموعه قوانین درگیر خواهند بود. اهمیت این موضوع در حال حاضر که دولت برای تامین هزینه‌های خود، به درستی، اقدام به گسترش درآمدهای مالیاتی نموده و کم کم تک تک افراد ملزم به ارائهاظهارنامه مالیاتی هستند، در حال افزایش می‌یابد.
این قانون پوشش دهنده تمامی درآمدهای مستقیم افراد اعم از حقوق، سود سهام، سودهای بانکی و احیانا ارث است و لازم است افراد جهت تعیین دقیق مالیات خود، به این قانون تسلط کافی داشته باشند.
منبع: https://www.sepidarsystem.com