در حسابداری با مقوله ای به نام صندوق و تنخواه آشنا می شوید. اما تنخواه چیست و تفاوت تنخواه با صندوق چیست؟ در این مقاله به تعریف تنخواه و تفاوت تنخواه با صندوق می پردازیم.
تعریف تنخواه
تمامی شرکت و موسسات نیاز به تهیه ی مواد مصرفی و ملزومات و نیز پرداخت هزینه هایی نظیر کرایه پیک، آژانس و… دارند. برای این هزینه های پولی به صورت نقد در نظر می گیرند که به این مقدار پول پیشبینی شده برای هزینه هایی که نمی شود به صورت چک یا غیر نقدی انجام داد تنخواه گفته می شود. این پول نزد فردی نگه داری می شود و از آن برای منافع شرکت استفاده می شود.
تعریف تنخواه گردان
تنخواه گردان کسی است که مقداری پول مشخص شده در اختیار او قرار می گیرد. این فرد پرداخت هزینه های جزئی مربوط به شرکت را به عهده دارد و نباید از این وجه جهت منافع شخصی استفاده کند.
تنخواه گردان در صورت استفاده از حساب تنخواه باید اسناد معتبر مربوط به نوع و میزان استفاده از وجه را در اختیار مدیر و یا هئیت مدیره شکت قرار دهد. در بسیاری از شرکت ها و موسسات این شغل،بسیار مهم تلقی می شود.
اهداف ایجاد تنخواه
- در برخی موارد پرداخت از طریق بانک وجود ندارد. در این حالت برای پرداخت از تنخواه استفاده می شود که فرایند پرداخت را سریع تر و راحت تر می کند.
- در برخی موارد پرداخت های ضروری از بانک و یا از صندوق باعث کاهش سرعت در پرداخت و افزایش حجم عملیات های حسابداری می شود. برای جلوگیری از این فرایند طولانی از تنخواه استفاده می شود که باعث سرعت بخشیدن به فرایند می شود.
- استفاده از تنخواه برای پرداخت های جزئی هزینه ها باعت کاهش حجم عملیات های حسابداری می شود.
انواع تنخواه گردان
-
تنخواه گردان خزانه
ماده ۲۴ قانون محاسبات عمومی:
تنخواهگردان خزانه عبارت است از اعتبار بانکی در حساب درآمد عمومی نزد بانک مرکزي جمهوري اسلامی ایران که به موجب قانون اجازه استفاده از آن به میزان معین در هر سال مالی براي رفع احتیاجات نقدي خزانه در همان سال به وزارت امور اقتصادي و دارائی داده میشود و منتها تا پایان سال واریز میگردد.
-
تنخواه گردان استان
ماده ۲۵ قانون محاسبات عمومی:
تنخواهگردان استان عبارت است از وجهی که محل اعتبارات مصوب به منظور ایجاد تسهیلات لازم در پرداخت هزینههاي جاري و عمرانی دستگاههاي اجرایی محلی تابع نظام بودجه استانی در اختیار نمایندگیهاي خزانه در مرکز هر استان قرار میدهد.
-
تنخواه گردان حسابداری
ماده ۲۶ قانون محاسبات عمومی:
تنخواهگردان حسابداري عبارت است از وجهی که خزانه و یا نمایندگی خزانه در استان از محل اعتبارات مصوب براي انجام بعضی از دهزینههاي سال جاري و تعهدات قابل پرداخت سالهاي قبل در اختیار ذيحساب قرار میدهد تا در قبال حوالههاي صادر شده واریز و با صدور درخواست وجه مجدداً دریافت گردد.
-
تنخواه گردان پرداخت
ماده ۲۷ قانون محاسبات عمومی:
تنخواهگردان پرداخت عبارت است از وجهی که از محل تنخواهگردان حسابداري از طرف ذيحساب با تأیید وزیر یا رئیس مؤسسه و یا مقامات مجاز از طرف آنها برخی از هزینهها در اختیار واحدها و یا مأمورینی که به موجب این قانون و آئیننامههاي اجرایی آن مجاز به دریافت تنخواهگردان هستند قرار میگیرد تا به تدریج که هزینههاي مربوط انجام میشود اسناد هزینه تحویل و مجدداً وجه دریافت دارند.
تفاوتهای بین حساب صندوق و تنخواه گردان
بین صندوق و تنخواه تفاوت هایی وجود دارد که در زیر به تفاوت های بین صندوق و تنخواه می پردازیم.
- وجهی که در تنخواه است در دست فرد معمولی می باشد که مستقیمأ مسؤل خرید است، در حالی که وجه صندوق در دست فردی است که با فرایند خرید در ارتباط نیست.
- تنخواه در دوره زمانی مشخض و یال در صورت اتمام وجه شارژ می شود.
- در حساب صندوق وجهی که قرار می گیرد هیچ محدودیتی ندارد در حالی که وجه داخل تنخواه دارای محدودیت است که با توجه به هزینه های داخلی شرکت تعیین می شود.
- وجه داخل صندوق معمولا برای پرداخت های جزئی داخل شرکت استفاده می شود در حالی که وجه داخل صندوق عمومأ در شرکت هایی استفاده می شود که در عملیات جاری شرکت دریافت و پرداخت های نقدی فراوانی وجود دارد نظیر فروشگاه ها و…
- دریافت و مخصوصأ پرداخت صندوق با تأییدیه ی مدیر صورت می گیرد در حالی که پرداخت های تنخواه با توجه به آیین نامه تنخواه گردان شرکت انجام می شود و به ازای هر صورت تنخواه که شامل هزینه های متعددی می باشد یک بار تاییدیه دریافت می شود.
- وجه موجود در دست تنخواه گردان طلب شرکت از آن شخص می باشد و در صورتی که در پایان سال دارای مانده باشد باید به حساب بانکی شرکت واریز شود و یا به صندوق عودت گردد. در حالیکه صندوق دارایی شرکت می باشد و در پایان سال در سرفصل نقد و بانک طبقه بندی می شود.
منبع: قانون محاسبات عمومی کشور
hesabamooz.com